Święta Bożego Narodzenia oraz sylwester i Nowy Rok to czas stresu dla wszystkich członków rodziny – tak wiele jest do zrobienia w tak krótkim czasie.
Dopięcie spraw w kuchni przychodzi nam jednak o wiele łatwiej niż zaplanowanie i spędzenie bezstresowo czasu z bliską osobą z afazją.
Poniżej kilka wskazówek, jak przygotować się do świąt:
1. Przygotuj kartkę i długopis.
Zapisując na kartce podstawowe słowa, pomożesz osobie z afazją zrozumieć to, co chcesz jej przekazać. Ona także będzie miała możliwość napisania lub narysowania swojej informacji.
2. Przygotuj się na przerwę.
Osoby z afazją szybko się męczą. Wyobraź sobie, że oglądasz film w obcym języku albo takim, którego nie znasz jeszcze zbyt dobrze. Najpierw musisz skoncentrować się na tym, gdzie słowo się zaczyna, a gdzie kończy, następnie zapamiętać poszczególne słowa, aby zrozumieć zdanie i jego znaczenie. Po takim kilkunastominutowym wysiłku Twój bliski może mieć ochotę na chwilę odpoczynku. Być może będzie potrzebował pobyć sam, w oddzielnym pomieszczeniu, a nawet się zdrzemnąć. Pozwól mu na to.
3. Używaj mniej słów, korzystaj z gestów.
Wiele osób z afazją może mieć problem z rozumieniem pytań szczegółowych, tzn. takich, które zaczynają się od: „kto”, „gdzie”, „kiedy”, „dlaczego”. Łatwiej im odpowiadać na proste pytania, takie, które zaczynają się od „czy”. Dopiero kiedy masz pewność, że twój rozmówca cię zrozumiał, możesz przejść dalej. W rozmowie wspieraj się gestem.
4. Przygotuj sobie listę tematów do rozmowy.
Święta powinny być miłym czasem dla wszystkich członków rodziny. Może więc warto przygotować się do rozmowy, wybierając zdjęcia z rodzinnego albumu, wycinając artykuł z gazety, a może jest coś, o co dawno już chciałeś zapytać, ale nie było czasu. Świetnie sprawdza się omawianie drzewa genealogicznego i przypominanie rodzinnych historii.
5. Dawaj wybór.
O wiele przyjaźniej wypada rozmowa, jeśli damy osobie z afazją wybór: „Masz ochotę na kawę, herbatę czy wodę?” (nawet jeśli wesprzemy się rysunkiem napojów) niż pytanie: „Chcesz herbatę?”, „Chcesz wodę?”. Pamiętaj, że osoba z afazją nie ma problemu z pamięcią, tylko z dostępem do słów.
6. Nie ośmieszaj, nie poniżaj.
Jeśli spodziewacie się gości, z którymi nie widujecie się zbyt często, pamiętaj, żeby nie udzielać odpowiedzi za osobę z afazją, wspieraj ją w rozmowie, ale nie wyręczaj. Nie mów też o swoim partnerze lub członku rodziny tak, jakby go nie było w tym samym pomieszczeniu.
Jeśli chory ma problem z pokrojeniem kotleta na talerzu, pomóż mu, ale dyskretnie. Świąteczny obiad czy kolacja to nie czas terapii, korygowania wypowiedzi, uczenia trzymania widelca. Warto zrobić sobie przerwę.
7. Pozwól na samodzielność
Osoby z afazją mają problemy z mówieniem, poruszaniem się. Jednak na ogół zawsze mogą coś powiedzieć, coś zrobić. Przy świątecznej krzątaninie lub w czasie sylwestrowej zabawy zawsze jest coś co osoba z afazją może zrobić i chciałaby zrobić. Może powiesić kilka bombek. Może pomóc w układaniu zastawy na stole lub zamieszać coś w jakimś garnku. Jedna ręka wciąż jest sprawna i uwierz, że osoba z afazją potrafi roić tą jedną ręką znacznie więcej niż Ty.
8. Wspólna zabawa
Osoby z afazją mają problemy z mówieniem, ale śpiewanie wychodzi im znacznie lepiej. Spróbujcie zaśpiewać razem kolędy czy pastorałki. A gdy już przyjdzie czas sylwestrowych pląsów pamiętaj, że także po udarze można pląsać czy to na własnych nogach, czy wspierając się na laseczce lub ramieniu bliskiej osoby, a może i na wózku. Śpiewanie i tańczenie to świetna codzienne rehabilitacja i daje niekiedy znacznie więcej niż wiele tygodni żmudnej terapii w gabinecie.
Najważniejsze jest bycie razem!
