Wypadki, nowotwory, udary dopadają ludzi w różnym momencie życia. Czasami zdarza się, że u młodego człowieka w trakcie studiów lub jeszcze przed ich rozpoczęciem dochodzi do uszkodzenia mózgu. W związku z tym pojawiają się określone trudności językowe, poznawcze, pamięciowe, a w głowie kiełkuje myśl o rezygnacji z nauki.
Afazja i zaburzenia funkcji poznawczych a uczelnia
Wbrew pozorom osób z trudnościami z komunikacją językową lub zaburzeniami funkcji poznawczych jest na uczelniach całkiem sporo. Oczywiście o powodzeniu i pozytywnym ukończeniu studiów decyduje wiele czynników indywidualnych, np. głębokość uszkodzenia mózgu i czas, jaki upłynął od momentu zachorowania. Jeżeli jednak student funkcjonuje samodzielnie, to przy szybkim zgłoszeniu swoich potrzeb odpowiedniej jednostce do spraw osób z niepełnosprawnością na swojej uczelni może uzyskać adekwatne i racjonalne wsparcie. Warto tu zaznaczyć, że wsparcie udzielane jest także osobom, które nie posiadają jeszcze orzeczenia, a jedynie wypis ze szpitala lub opinię neuropsychologa czy neurologopedy.
Kto zajmuje się udzielaniem wsparcia na uczelniach?
Na każdej uczelni publicznej i prywatnej działa jednostka lub osoba wspierająca osoby z niepełnosprawnością. W przypadku dużych uczelni są to BON (Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych), DON (Dział Osób Niepełnosprawnych), Pracownia adaptacji procesu kształcenia. Duże uczelnie mają ponadto pełnomocników wydziałowych ds. osób z niepełnosprawnością. Na mniejszych uczelniach lub uczelniach prywatnych należy szukać pełnomocnika ds. osób niepełnosprawnych.
To właśnie ta jednostka lub osoba udzieli osobie zainteresowanej wszelkich informacji dotyczących wsparcia, jakie można wdrożyć w przypadku określonych deficytów poznawczych/językowych.
Jakie dokumenty są potrzebne?
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (jeżeli już jest wyrobione);
- opinia od neurologopedy lub neuropsychologa wskazująca trudności studenta z propozycją możliwych i racjonalnych adaptacji, dostosowań.
Na jakie wsparcie może liczyć student?
- Różne uczelnie dysponują różnymi rodzajami oferowanego wsparcia, dlatego zawsze należy dopytać, co oferuje konkretna uczelnia.
Transport na zajęcia – głównie dla osób na wózkach, ale bywają wyjątki (UW, UJ, UWM, UPH w Siedlcach i inne). - Dłuższy czas i więcej książek w bibliotece (na każdej uczelni). Czasami Asystent Biblioteczny, który pomoże w wynajdowaniu książek (UG, UKW w Bydgoszczy).
- Specjalne zajęcia rehabilitacyjne zamiast klasycznego wf-u. Opcjonalnie możliwość zdawania wf-u w formie egzaminu teoretycznego. NIE DA SIĘ ZWOLNIĆ Z WF-u!!!
- Wypożyczalnia sprzętu – laptopy, urządzenia lektorskie, oprogramowanie (uczelnie powoli się z tego wycofują).
- Pracownia dokonująca adaptacji materiałów, np. tworzenia dźwiękowych notatek do słuchania, jeżeli zachodzą trudności z samodzielnym czytaniem.
- Indywidualne lektoraty językowe zamiast zajęć w dużej grupie.
- Asystent dydaktyczny – osoba robiąca notatki na zajęciach, wspierająca w szperaniu w książkach, pomagająca z przemieszczaniem między zajęciami i w uczeniu się. Na ogół student z tej samej grupy (taka osoba będąca asystentem otrzymuje wynagrodzenie od uczelni).
- Wsparcie psychologiczne.
- Zajęcia logopedyczne.
- Szkolenia z obsługi sprzętu specjalistycznego i oprogramowania specjalistycznego.
- Adaptacja procesu kształcenia:
- Czas na egzaminie przedłużony o 50%;
- Pisanie egzaminu w osobnej sali (np. dla osób z zaburzeniami koncentracji uwagi);
- Pisanie egzaminu/zaliczenia z powiększoną, dostosowaną czcionką lub na laptopie. Jeżeli to konieczne, wsparcie w postaci asystenta podczas zdawania egzaminu;
- Zmiana formy egzaminu z pisemnej na ustną lub odwrotnie;
- Rozłożenie sesji egzaminacyjnej na dłuższy okres ze względu na wolniejsze tempo nauki;
- Udostępnianie przez wykładowców i prowadzących materiałów, skryptów z zajęć z wyszczególnieniem istotnych elementów materiału niezbędnego na egzaminie;
- Udostępnianie studentowi prezentacji lub konspektów prezentacji (na ogół taka możliwość zachodzi, gdy na uczelni nie ma asystentów dydaktycznych).
- Pomoc materialna – stypendium socjalne (przy niskich dochodach) lub stypendium specjalne (należy posiadać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności).
- Pierwszeństwo w staraniu się o akademik (konieczne jest orzeczenie o stopniu niepełnosprawności).
- Wsparcie w kształceniu z programem Aktywny Samorząd realizowanym przez MOPS, MOPR, GOPS, PCPR.
NAJWAŻNIEJSZE!
- Bądźcie samodzielni (mama/partner może pomóc, ale to student ma załatwiać, rozmawiać).
- ABSOLUTNIE nie podkreślajcie w kółko faktu posiadanej niepełnosprawności, to naprawdę słabo wygląda i nie robi dobrego wrażenia.
- Wykładowcy i prowadzący rzadko mają wiedzę dotyczącą zaburzeń funkcji poznawczych, dlatego nie rozumieją waszych potrzeb.
- Niepełnosprawność nie zwalnia z samodzielności, terminowości, zapobiegliwości i dogadywania się z ludźmi (prowadzącymi).
- Roszczeniowość zabija chęć pomagania komukolwiek.
- Wykładowca ma prawo nie zgodzić się na pewne adaptacje, wy możecie jednak negocjować, prosić i przekonywać, najlepiej przy wsparciu osoby ds. osób niepełnosprawnych.
- Jednostka/osoba wspierająca osobę z niepełnosprawnością na waszej uczelni naprawdę chce wam pomóc. Nie będzie jednak pisać za was podań (ale może je opiniować) i wnikać w waszą sytuację materialną (to nie jest MOPS).
