/

Okulary korekcyjne po udarze mózgu

Osoba, która miała udar, nie chce nosić okularów? A może skarży się, że coś jest z nimi nie tak? Mimo okularów chory po udarze bardzo przybliża się do oglądanych przedmiotów? Takie reakcje i wiele innych są czymś zupełnie normalnym po przebyciu udaru mózgu. Chory doznaje bowiem uszkodzenia mózgu, zatoru lub przerwania naczyń krwionośnych. Uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz mózgu powodować może oprócz afazji czy zaburzeń funkcji poznawczych także deficyty w obrębie widzenia!

Jak często dochodzi do trudności z widzeniem, percepcją wzrokową po udarze?
Brytyjskie badania kliniczne wykazują, że od 70–92% chorych po przebytym udarze doznaje różnego rodzaju zaburzeń w widzeniu. Problem jest więc ogromny! Ponadto warto pamiętać, że takie schorzenia wzroku jak jaskra, AMD, retinopatia cukrzycowa mogą nasilić objawy także wskutek udaru!

Co się dzieje ze wzrokiem po udarze?

Przede wszystkim może dochodzić do znacznego obniżenia ostrości wzroku. Jest to ta funkcja widzenia odpowiadająca za patrzenie z bliska oraz daleka, badana za pomocą okulistycznych tablic Snellena. Warto tu zaznaczyć, że jest to jedna z najczęściej występujących dysfunkcji widzenia po udarze.

Czy nowe okulary wystarczą?

Niestety, obniżenie ostrości to tylko jedna z możliwych dysfunkcji widzenia po udarze. Większość chorych cierpi dodatkowo na inne deficyty widzenia, takie jak:

  • zaburzenia pracy mięśni okoruchowych;
  • zaburzenia akomodacji (tzw. łapanie ostrości oraz reakcja źrenic na światło);
  • zaburzenia konwergencji (pacjent widzi każdym okiem osobno, obraz nie łączy się, są dwa odrębne obrazy);
  • zaburzenia widzenia przestrzennego;
  • opadanie powieki;
  • zaburzenia wrażliwości na światło (światłowstręt);
  • zaburzenia widzenia głębi (bardzo utrudniają chodzenie po schodach);
  • oczopląs;
  • dwojenie/rotowanie się widzianego obrazu;
  • niedowidzenie kwadrantowe/połowicze (pacjent nie widzi fragmentu obrazu, ponieważ drogi wzrokowe lub płaty potyliczne zostały uszkodzone;
  • zaburzenia percepcji wzrokowej (jest to jedna z funkcji poznawczych);
  • zaburzenia uwagi wzrokowej;
  • inne.

Czy każdy po udarze mózgu powinien iść do okulisty?

Każdy pacjent, który miał udar mózgu, powinien się udać do okulisty, niezależnie od tego, czy nosi okulary, czy też nie. Największą czujność i uważność powinni zachować Ci pacjenci, którzy chorują na zaćmę, jaskrę, retinopatię cukrzycową, AMD i inne schorzenia wzroku. Lekarz okulista w łatwy sposób będzie mógł zajrzeć do oka i ocenić jego ukrwienie, unerwienie oraz sprawność.

Mam receptę na nowe okulary, ale boję się, że nie pomogą – co robić?

Okulista to lekarz zajmujący się schorzeniami wzroku. Specjalista taki może ocenić ostrość wzroku, jednak doborem szkieł najlepszych dla chorego zajmuje się optometrysta. Optometrysta to ekspert, który pomoże dobrać odpowiedni rodzaj szkieł. Ocenia on sprawność oka i sprawdza, czego tak naprawdę oko potrzebuje, aby jak najlepiej widzieć. Dodatkowo może on zaproponować np. filtry krawędziowe (barwienie szkieł), fotochromy, filtry promieniowania UV (bluebloker), antyrefleks, które mogą być nieocenione w niektórych schorzeniach wzroku oraz światłowstręcie!

Gdzie znajdę optometrystę?

O takiego specjalistę warto pytać w dobrych salonach optycznych, niekoniecznie tzw. sieciówkach. Warto wiedzieć, że jeżeli zamówimy okulary u danego optometrysty, najczęściej nie poniesiemy dodatkowych kosztów za ich wykonanie. 🙂

Mam już okulary, ale moje oko nadal źle działa

Sprawnością działania oka zajmuje się ortoptysta/rehabilitant widzenia. Specjalista ten dobiera zestaw ćwiczeń, które przyczyniają się do lepszej pracy oka oraz niwelują niektóre zaburzenia widzenia (inne niż obniżenie ostrości wzroku). Dzięki ćwiczeniom z ortoptystą czy rehabilitantem widzenia można np. zmniejszyć oczopląs, usprawnić pracę mięśni okoruchowych itp.

Kto jeszcze trenuje widzenie?

Po udarze chorzy cierpią też na trudności z funkcjonowaniem wzroku i uwagą wzrokową. Oznacza to, że mózg nieprawidłowo przetwarza informacje, które otrzymuje. Chory może mieć np. problem z pomijaniem stronnym. Jego oko ma możliwość widzenia danego obszaru obserwacji, jednak mózg pacjenta nieprawidłowo przetwarza te informacje, nie koncentrując na nich wystarczającej uwagi. Usprawnianiem tego typu funkcji zajmuje się neuropsycholog.

Dlaczego warto zająć się wzrokiem po udarze?

Wskutek udaru pacjenci doznają osłabienia, uszkodzenia niektórych funkcji takich jak komunikacja, poruszanie się, pamięć, logiczne myślenie. Chory podejmuje szereg działań służących rehabilitacji tych funkcji, jednak niekiedy z jakiegoś powodu ich usprawnianie nie zachodzi w tak efektywny sposób, jak można by się tego spodziewać. Warto więc zbadać wzrok po udarze, określić jego sprawność i dokonać oceny funkcji poznawczych, tak aby zmaksymalizować szanse pacjenta po udarze na szybki powrót do zdrowia!

Izabela Olejniczak Pachulska
Izabela Olejniczak Pachulska
dyrektorka fundacji, neurologopeda, pedagog, trener. Jej zainteresowania są skupione na budowaniu modelu holistycznej pomocy osobom z afazją. Autorka programu „chóru osób z afazją”, posiada certyfikat osoby towarzyszącej do pracy z seniorami wg M. Montessori wydany wspólnie przez Polskie Stowarzyszenie Montessori wraz z Institut fur Lebensbegleitendes Lernen w Wiedniu, trener SCA™ (Supported Conversation for Adults with Aphasia) przy Institute of Aphasia w Toronto, trener funkcji poznawczych Instrumental Enrichment (EI).