Czy już o to pytałem? Czy już tutaj byliśmy? To częste pytania zadawane przez osoby z zaburzeniami pamięci. Bez wątpienia pamięć jest bardzo ważnym elementem codziennego samodzielnego funkcjonowania.
Po udarze mogą pojawić się różnego rodzaju problemy z zapamiętywaniem czy przypominaniem. Ważne jest znalezienie mocnych i słabych stron podopiecznego. Warto zapytać taką osobę, z czym ma większy kłopot: z przyswojeniem informacji, kiedy coś słyszy czy kiedy coś widzi. Dzięki temu w bardziej efektywny sposób będzie można pracować nad trudnościami, bazując na tym, co jest zachowane i działa w umyśle sprawnie.
Uczenie się – zapamiętywanie
Częstą konsekwencją udaru są trudności w przyswajaniu nowych informacji. Chorzy skarżą się, że nie są w stanie nauczyć się niczego nowego, zajmuje im to dużo czasu, a zazwyczaj i tak kończy się porażką. W życiu przejawia się to np. problemami z zapamiętaniem innej drogi do domu, zmienionego porządku przedmiotów w mieszkaniu czy wiadomości obejrzanych w telewizji.
Co można zrobić?
Ćwiczenia opierać się mogą na relacjonowaniu usłyszanych czy przeczytanych w gazecie informacji. W przypadku pamięci wzrokowej analogiczne zadanie można wykonać z użyciem zdjęć albo poprzez opowiadanie fabuły obejrzanych filmów. Dodatkowo opiekun może zadawać pytania dotyczące tych treści. W treningu pamięci bardzo dobrze sprawdzają się także gry w stylu Memory (odszukiwanie par takich samych obrazków). Ponadto warto stosować techniki zapamiętywania w postaci budowania skojarzeń. W przypadku drogi do domu może to być wymyślenie zabawnej historii, w którą wplecione są budynki i charakterystyczne miejsca znajdujące się na tej trasie. Mózg bowiem chętniej zapamiętuje informacje niezwykłe, zabawne i oryginalne.
Przypominanie
Czasami jest tak, że nowe informacje są przez chorych zapamiętane, ale mają oni kłopot z ich samodzielnym przypomnieniem. Znaczy to, że informacja została zapisana w magazynie pamięci, tylko trzeba jej pomóc się wydostać.
Co można zrobić?
Pomagają wtedy podpowiedzi w postaci opisów sytuacji, pierwszych sylab lub liter. Natomiast Scrabble to zabawa polegająca na wydobywaniu z pamięci tych słów, które są już utrwalone dzięki zdobytym w życiu wiedzy i doświadczeniu. W przypadku ćwiczeń należałoby się skupić na zadaniach, w których jest możliwość dokonania wyboru poprawnej odpowiedzi spośród kilku. Mogą to być napisy, fotografie lub sugestie słowne, np. kto nas dziś odwiedził? (pokazać zdjęcia do wyboru). Z biegiem czasu (terapii) należałoby wycofywać podpowiedzi.
Utrata wyuczonych wiadomości
W trakcie życia człowiek na drodze uczenia się i nabierania doświadczenia zdobywa ogólną wiedzę o świecie. W psychologii nazywamy to pamięcią semantyczną. Skutkiem rozległego niedokrwienia lub krwotoku w mózgu mogą być braki w dotychczas posiadanych kompetencjach. Tego typu zaburzenia można usprawniać poprzez rozwiązywanie krzyżówek. To nie tylko świetne ćwiczenie językowe, ale także trening pamięci.
Jak jeszcze można pomóc? – kompensacja
W przypadku bardzo nasilonych kłopotów z pamięcią metodami pomagającymi w życiu codziennym są m.in. naklejanie karteczek z napisami na szafkach, ustawianie przypomnień w telefonie czy tworzenie listy do odhaczania zadań do wykonania (ważne, żeby tego typu plan umieszczony był w widocznym i często odwiedzanym miejscu). Prowadzenie dziennika natomiast umożliwi choremu planowanie czynności i utrzymanie kolejności ich realizacji, a także będzie świetnym treningiem przypominania sobie wspólnie z opiekunem tego, co udało się zrobić w ciągu dnia.