SCA™, czyli rozmowa wspomagana dla osób z afazją*, została wypracowana w Instytucie Afazji w Toronto, miejscu, które od 40 lat wspiera osoby z afazją w odbudowywaniu kompetencji komunikacyjnych.
Główne założenia SCA™ opierają się na przekonaniu, że osoby z afazją są nadal kompetentne, mają tylko ograniczony dostęp do słów.
Zadaniem tej techniki jest więc stworzenie im możliwości do jak najdokładniejszej wymiany informacji, opinii i uczuć poprzez używanie słów kluczy, gestów i mowy ciała, a także rysunku, piktogramów i książek komunikacyjnych (AAC).
W centrum SCA™ znajduje się dobrze przeszkolony partner konwersacyjny, który swoim zaangażowaniem umożliwia prowadzenie rozmowy z osobami, które mają komunikacyjne ograniczenia spowodowane afazją.
Dzięki SCA™ osoby z afazją i ich konwersacyjni partnerzy – żony, mężowie, przyjaciele, pielęgniarki, fizjoterapeuci, logopedzi – są ponownie gotowi do rozmowy.
U podstaw SCA™ leży uznanie kompetencji osoby z afazją jako w pełni wartościowego partnera w rozmowie.
Uznanie kompetencji
Uznanie kompetencji odnosi się do technik, które pokazują osobom z afazją, że wiesz, iż one są z natury kompetentne.
Uznanie kompetencji niedyrektywnie:
- pozwól osobie z afazją wiedzieć, że wiesz, iż zachowała więcej umiejętności poznawczych i społecznych, niż jest to na pierwszy rzut widoczne;
- używaj naturalnego tonu głosu, który również nie jest protekcjonalny;
- poruszaj „dorosłe” tematy w rozmowie.
Uznanie kompetencji dyrektywnie (bezpośrednio):
- używaj zwrotów typu: „wiem, że wiesz” w odpowiednich sytuacjach;
- uznaj frustrację, której obydwoje ze swoim partnerem doświadczacie pomimo twojego wysiłku, kiedy rozmowa nie wychodzi. Ten akt pozwala na przerwanie napięcia, które często ułatwia naprawę nieporozumień.
Pokazanie kompetencji
Ujawnianie kompetencji odnosi się do technik, które ułatwiają wymianę informacji, opinii i uczuć między tobą a osobą z afazją.
Istnieją trzy główne kategorie strategii, które pomagają ujawniać kompetencje:
- IN,
- OUT,
- WERYFIKACJA.
IN: ponieważ osoby z afazją mogą mieć trudności ze zrozumieniem tego, co mówią inni, korzystne są techniki pomagające uzyskać informacje lub wiadomości osobie z afazją. Kiedy osoba z afazją nie rozumie tego, co do niej mówimy, nie zawsze musi to oznaczać, że nie rozumie naszego przekazu. Być może przyczyną jest źle sformułowana informacja lub przekazana w niewłaściwy sposób. Powinniśmy zmodyfikować sposób, w jaki się komunikujemy, tak by być zrozumianymi. Nazywamy to otrzymywaniem wiadomości „IN”.
Przykładem techniki „IN” jest połączenie słowa z odpowiednim gestem tak, by pomóc osobie z afazją zrozumieć przekazywaną informację.
OUT: osoby z afazją mają także problem z wyrażaniem siebie lub przekazaniem informacji od siebie, czyli na zewnątrz – „OUT”. Są jednak techniki, które mogą pomóc. Przykładem takiej techniki jest danie pisemnie kilku opcji, tak by osoba z afazją mogła odpowiedzieć przez wskazanie swojego wyboru.
WERYFIKACJA: na koniec weryfikujesz informacje, czyli sprawdzasz, czy zrozumiałeś to, co osoba z afazją ci przekazała. Potwierdzasz i powtarzasz to, co usłyszałeś, odczytałeś z rysunku lub gestu, i czekasz, aż osoba z afazją zgodzi się, że to właśnie miała do przekazania. W ten sposób unikniesz wielu nieporozumień, a w konsekwencji będziesz porozumiewać się sprawniej (trening czyni mistrza).
* Tłumaczenie własne autorki artykułu za zgodą Instytutu Afazji w Toronto.
